Türkçe
PP (POLİPROPİLEN) NEDİR?
Polipropilen, otomotiv sanayinde kullanılan parçalardan, tekstil ve yiyecek paketlemesine kadar çok geniş kullanım alanı olan termoplastik bir polimerdir. Monomer propilenin polimer hale getirilmesi ile elde edilen polipropilen kimyasal solventlere (asit ve bazlar) karşı aşırı derecede dirençlidir.
Polipropilenin Tarihçesi
Propilen, ilk defa Giulio Natta ve Alman kimyager Karl Rehn tarafından 1954 yılı Mart ayında polimerleştirilerek kristalin izotaktik bir polimer haline getirilmiştir. Bu keşif sayesinde İtalyan şirketi Motecatini, 1957 yılından bu yana izotaktik propilenin büyük ölçekli olarak ticari üretimini sürdürmektedir. Sendiyotaktik polipropilen de ilk defa Natta ve yardımcıları tarafından sentezlenmiştir.
Polipropilenin Fiziksel Özellikleri Nelerdir?
Propilen; sert, opak ve sağlam bir malzemedir. Düşük özgül ağırlığa sahiptir, suda yüzebilir.
En yaygın ticari polipropilenin, kristal yapısı düşük yoğunluklu polietilen (LDPE) ve yüksek yoğunluklu polietilen (HDPE) arasında bir seviyeye sahiptir. Young modülü (elastizite modülü) de orta seviyededir (Yüksek sıcaklık ve nem koşullarında iyi derecede boyut kararlılığına sahiptir.).Bununla beraber, LDPE’den daha az sert ve HDPE’den çok daha az gevrektir. Bu polipropilenin ABS gibi mühendislik plastiklerinin yerine kullanılmasına izin verir.
Polipropilenin Kimyasal Özellikleri Nelerdir?
Polipropilen, yorulmaya karşı çok iyi direnç göstermektedir. Maliyet anlamında düşük seviyesi ile ticari kullanım alanı oldukça geniştir. Oldukça iyi darbe dayanımı bulunmaktadır. Sürtünme katsayısı düşük olup, çok iyi elektrik yalıtımı sağlamaktadır. Kimyasal direnci iyidir. Tüm termoplastik işleme proseslerine uygundur. Polipropilenin, erime sıcaklığı 130 ile 171 °C arasındadır.
Ancak Tüm olumlu özelliklerine karşın dezavantajlarıda bulunur. UV ışını dayanımı azdır, yüksek termal genleşme gösterir. Boya ve kaplaması zordur. Dış hava şartlarına dayanımı düşüktür. oksitlenmeye açıktır. Yanıcı olup klor içeren solventler ile etkileşime girer.
Tablo 1: Polipropilenin Özellikleri
Genel olarak polipropilenin teknik özellikleri şu şekilde sıralanabilir:
- Düşük özgül ağırlığı,
- Yüksek kimyasal dayanım,
- Yüksek elektriksel dayanım,
- Yüksek çekme dayanımı,
- Düşük aşınma dayanımı,
- Düşük atmosferik etkilere dayanım,
- Kaynakla birleştirilebilme,
- Gıda ile temasa uygundur.
Polipropilen, 2019 yılı itibariyle sağladığı gelirin 145 milyar ABD doları geçmesi beklenen en önemli ikinci plastiktir. Bu malzemeye yönelik talep, 2004 ve 2012 yılları arasında yıllık yaklaşık olarak %4.4 oranında bir büyüme göstermiştir.
Polipropilen Nelerde Kullanılır?
Otomotiv sanayinde kullanılan parçalardan, tekstil ve gıda paketlemesine değin oldukça geniş kullanım alanı bulunan termoplastik bir polimerdir. Monomer propilenin polimer hale getirilmesi ile elde edilen polipropilen kimyasal solventlere (asit ve bazlar) karşı aşırı derecede dirençlidir.
Polipropilen (PP) ya da polipropen ambalaj ve etiketleme, tekstil (örneğin halat, termal iç çamaşırı ve halı), kırtasiye, plastik parçalar ve yeniden kullanılabilir kap çeşitleri, laboratuvar ekipmanı, hoparlör, otomotiv parçaları ve polimer banknotlar gibi birçok uygulamada kullanılan bir termoplastik polimerdir. Propilen monomerinden elde edilen polipropilen çoğu solvent, baz ve aside karşı dayanıklı ve alışılmadık şekilde dirençli bir polimerdir.
Poliproilen gündelik hayatımızın hemen her noktasında kullanılabilmektedir. Mutfak eşyaları, banyo gereçleri, plastik bahçe mobilyaları, tanklar, döner filtreler, fan, aspiratörler, küvetler, elbise askıları, düğmeler, elektrik malzemeleri, kablolar, iplikler, şamandıralar, laboratuvar eşyaları, streç filmler, otomotiv sanayi vb.
Polipropilen Nasıl Elde Edilir?
Polipropilenin eriyik işlemi ekstrüzyon ve kalıplama yoluyla elde edilebilir. Sık kullanılan ekstrüzyon yöntemleri arasında eriyik üflenmiş ve iplik bağlı lifler üretilerek uzun rulolar elde edilmesi ve bunların dönüştürülerek yüz maskeleri, filtreler, bebek bezleri ve ıslak mendil gibi kullanışlı ürünlerin üretiminde kullanılması yer alır.
En yaygın biçimleme tekniği kupa bardak, çatal-bıçak takımı, viyal, kapak, kap, ev eşyaları ve akü gibi otomobil parçaları için kullanılan enjeksiyonlu kalıplamadır. Ekstrüzyon ve kalıplama işlemlerini içeren hava basınçlı kalıplama ve enjeksiyon esnemeli hava basınçlı kalıplamaya yönelik teknikler de kullanılır.
Spesifik moleküler özellikler ve üretimi esnasında kullanılan katkı maddeleriyle düzeyin ayarlanabilme imkanı polipropilenin çok sayıda uygulamada kullanılabilmesini sağlar. Örneğin antistatik katkıların eklenmesi polipropilen yüzeylerin toz ve kire dayanabilmesine yardımcı olabilir. Polipropilende, talaşlı işleme gibi birçok boyama tekniği kullanılabilir. Polipropilen parçalara yüzey kaplaması uygulanarak yazıcı mürekkebi ve boyaların tutunma kabiliyeti geliştirilebilir.
PE (POLİETİLEN) NEDİR?
Polietilen, tüm dünyada yıllık toplam 90 milyon metrik ton üzerinde bir üretim payına sahip olan en yaygın polimerdir. 1933 yılında kazara keşfedildikten sonra modern yaşantının vazgeçilmez bir parçası haline gelmiştir. Ticarileştirilen ilk ürün, serbest radikallerle polimerleştirilen düşük yoğunluklu polietilen (LDPE) olmuştur. Bundan kısa bir süre sonra kromlu katalizör ve Ziegler Natta katalizörünü temel alan yeni polimerleştirme kimyaları ürünün kullanım alanını genişletmiştir. LDPE, yeni katalizör ve uygulama teknolojilerini temel alan iyileştirilmiş polimer performansı sayesinde çok geniş bir kullanım çeşitliliğine sahip olmuştur. Enerji iletimi, gıda ambalajları, tüketim malları, elektronik, ev eşyaları, endüstriyel depolama ve ulaşım endüstrilerinin vazgeçilmez bir parçası haline gelmiştir. Teknolojideki gelişmeler ışığında polietilenin işlevselliği daha iyi duruma gelmeye devam etmiş ve polietilen, doğal kaynaklar olan petrol ve doğal gazın en etkili şekilde kullanıldığı alan olmuştur.
Stiren Monomer Nedir?
Polyester inceltici de denilen stiren monomer, polyester reçine ile jelkotların inceltilmesi için kullanılan üründür. Çözücü ve yanıcı bir özelliği vardır. Normalden fazla eklenen stiren monomerler, reçinenin özelliğini bozmaktadır.
Stiren Monomer ve Özellikleri
Solvent bir özelliği olan stiren monomer’in kendine has olan özellikleri vardır. Bunların başında da karakteristik kokusu gelmektedir. Sıvı formda olan stiren monomer kimyasalı, renksiz bir görünüme sahiptir.Stiren monomer kimyevi malzemeleri, ısı ya da ışık alan alanlarda bulunduğu zaman sıvı hallerinden katı hale dönüşmektedir. Reçinelerin viskozitesini düşüren stiren monomerler, bu sayede reçinenin incelmesini ve akışkanlığının artmasını sağlar.Reçinelerin geneli % 35 oranında stiren içerirler. Bu durumda reçineyi inceltmek için % 10’dan daha fazla ilave edilen stiren monomer, reçinenin temel özelliğini kaybetmesine neden olur. Bu nedenle olması gerektiği kadar kullanılmalıdır.Stiren monomer’in doyma noktası – 27 iken, kaynama noktası 145 derecedir. Saflığı % 99 olan stiren monomer’in parlama noktası ise 31,1 derecedir. Kendine has özellikleri ile dikkat çeken stiren monomer’in geniş kullanım alanı vardır.
Stiren Monomer’in Kullanım Alanları
Sağladığı avantajlar ile birçok alanda rahat bir şekilde kullanılabilen stiren monomer kimyevi madde, reçinenin akış özelliklerinin kolaylaştırır ve inceltir. Bununla beraber, jelkotların inceltilmesinde de stiren monomer etkili özellikler içerir. Polimer moleküllerini oluşturmak amacı ile kendi türünden moleküller bağlanarak oluşturulan stiren monomer’in temel olarak kullanıldığı alanlar şu şekilde sıralanabilir:* Polistiren imalatı* Koruyucu boyalar* Stiren kauçuk* Doymamış polyester reçine* Stiren akrilik emülsiyonlar